Is teveel slapen ongezond? (+ gevolgen slaapoverschot)

Is teveel slapen ongezond?Je weet waarschijnlijk wel dat slaaptekort resulteert in fysieke en mentale klachten. Maar weet jij ook dat het erg slecht is voor je gezondheid om teveel te slapen? Het ”te” in teveel zegt eigenlijk al genoeg. Overal waar ”te” voor staat is niet goed!

Slaaptekort en slaapovervloed

In onze drukke maatschappij hebben veel mensen er moeite mee om aan voldoende slaap te komen. Hierdoor is er niet of nauwelijks aandacht voor de gevolgen van een teveel aan slaap. Maar wat blijkt, teveel slaap wordt geassocieerd met dezelfde klachten als die ontstaan bij een slaaptekort! Zowel slaaptekort als slaapovervloed verhoogt de kans op chronische ziektes op middelbare leeftijd.

Een grootschalig onderzoek in de VS heeft aangetoond dat een teveel aan slaap ernstige gevolgen kan hebben voor de gezondheid. Net als een slaaptekort kan het bijvoorbeeld diabetes en cardiovasculaire ziektes veroorzaken.

Het onderzoek naar slaapovervloed

Er deden bijna 55.000 mensen mee aan dit onderzoek. Mannen en vrouwen van boven de 45 jaar oud uit 14 verschillende Amerikaanse staten. Allemaal hadden ze deelgenomen aan een doorlopende enquête/panel voor het verzamelen van gezondheidsgegevens. De onderzoekers definieerde 10 uur of meer slaap als teveel slaap, 7-9 uur als een normale slaapduur, en 6 uur of minder als te weinig slaap. Niet heel verrassend bleek een slaaptekort veel gebruikelijker te zijn dan een slaapoverschot. Opvallend was wel dat zowel een slaaptekort als een slaapoverschot gelinkt kon worden aan een verhoogde kans op dezelfde chronische ziektes!

Uitkomsten van het onderzoek

Bijna 1/3 van alle deelnemers (31,1%) gaf aan minder dan 6 uur per nacht te slapen. Het merendeel (64,8%) gaf aan 7 tot 9 uur te slapen en viel dus binnen de norm voor een goede slaapduur. Dan blijft er dus een ruime 4% over die aangaf meer dan 10 uur per nacht te slapen. Ik ga er vanuit dat men niet de optie had om tussen de 6-7 en tussen de 9-10 uur op te geven. Dan zou het onderzoek wat uurtjes missen!)

De gevolgen van slaapoverschot

Zowel de deelnemers die te weinig sliepen als de deelnemers die te veel sliepen bleken een verhoogde kans te hebben op beroertes en hartkwalen. Beide groepen bleken ook een verhoogde kans te hebben op diabetes en obesitas. Daarnaast hadden zowel de mensen die teveel sliepen als die te weinig sliepen meer kans op een frequent voorkomen van mentale klachten en stress. (en frequent werd door de bezoekers gedefinieerd als 14 van de 30 dagen (of meer) verkeren in een slechte mentale toestand. Wat werd gerekend als ”slechte mentale toestand” durf ik niet te zeggen en al met al lijkt het mij lastig hier echt hele concrete conclusies uit te trekken. Feit is wel dat er verschillenden zijn ontdekt met de groep die er een normale slaapduur op nahield!

En tot slot, mensen die teveel sliepen hadden een hoger risico op beroertes, diabetes, coronaire hartkwalen (afwijkingen in de kransslagader, vernauwingen) dan mensen die te weinig sliepen. Is het dan zo dat een (chronisch) slaapovervloed NOG gevaarlijker is dan een slaaptekort?! Daar lijkt het dus wel op, al zijn er waarschijnlijk weer andere negatieve gevolgen die (alleen, of meer) worden veroorzaakt door een slaaptekort.

Voorzichtige conclusies

Onderzoekers zijn zelf ook voorzichtig met het trekken van conclusies. Ze geven aan dat de relatie tussen een ongezond slaappatroon en mentale en fysieke klachten erg gecompliceerd is zijn. Er is dus nog veel meer studie nodig naar het verband tussen slaappatronen en chronische ziektes voordat we concrete conclusies kunnen trekken.

De negatieve effecten van een slaapovervloed zijn in veel minder mate bekend (en onderzocht) dan de invloed van een slaaptekort. Er is inmiddels door verschillende studies dus wel aangetoond dat er een relatie is tussen teveel slapen en bepaalde klachten, en dat deze dus zelfs wel eens erger kunnen zijn dan bij een slaaptekort.

Klachten gerelateerd aan slaapovervloed

  • Verschillende studies hebben aangetoond dat een slaapovervloed de kans op diabetes en stofwisselingsproblemen vergroot, sommige studies (zoals bovenstaande) tonen zelfs een groter risico bij mensen die teveel slapen in vergelijking met mensen met een slaaptekort.
  • Cardiovasculaire problemen (hart en bloedvaten), zoals hartkwalen en een hoge bloeddruk worden beiden in verband gebracht met slechte slaappatronen. Bij een grootschalig onderzoek onder 71.000 vrouwen is aangetoond dat een slaapovervloed de kans op coronaire hartziektes vergroot. Verder heeft onderzoek aangetoond dat een abnormale slaap, dus zowel slaaptekort als een slaapovervloed, de kans op cardiovasculaire aandoeningen bijna verdubbeld!
  • Slaapovervloed is ook in verband gebracht met een versnelde afname van het cognitief vermogen op latere leeftijd. (het vermogen om kennis op te nemen en te verwerken). Zowel een grote Spaanse universiteit als een Amerikaans universiteit hebben hier onderzoek naar gedaan. Ze hebben 2700 mannen en vrouwen van tussen de 60 en 70 jaar voor drie jaar lang gemonitord. 40% van deze groep werd gedefinieerd als lange slapers (in dit onderzoek 9 uur of meer). Wat bleek; alle soorten slapers vertoonde een afname in cognitief vermogen, maar bij de lange slapers was de afname vele malen hoger. De afname van het cognitieve vermogen bij mensen die langer dan 9 uur per nacht sliepen was maarliefst twee keer zo groot als bij de normale slapers. (Helaas wordt de afname bij mensen met slaaptekort niet genoemd).

Optimale slaapduur

Er blijft nog veel te ontdekken over de relaties tussen slaap en gezondheid. Hoe meer er bekend wordt des te meer het duidelijk wordt dat er zeker zoiets bestaat als een optimale slaapduur, en dat deze ergens tussen de 7 en 9 uur lijkt te liggen.

Slaaptekort word in onze maatschappijen een alsmaar groter probleem waar nog veel meer aandacht voor zou moeten komen. Echter, ook al komt het veel minder voor, we moeten ook de consequenties van te lang slapen onder ogen zien.

Slaapduur moet niet worden verward met slaapkwaliteit. Het is dus niet zo dat hoe langer je slaapt, des te beter je slaapt. Het gaat om de kwaliteit van je slaap. Een gezonde slaapduur (effectieve slaapduur) ligt dus ergens tussen de 7 en 9 uur per nacht.

Dit bericht heeft 2 reacties.

  1. nicole

    dank je voor dit artikel, ik heb veel last van teveel slapen, moet me er echt aan overgeven lijkt het, misschien dat het nu beter gaat nu ik ook de lichamelijke effecten en effect op cognitie ken, ik ga m’n best doen

  2. miep

    Waarom wordt slaaptekort en slaapoverschot met elkaar samengekoppeld? Het zijn twee verschillende dingen. Niemand die er rekening mee houdt dat slaapoverschot wel degelijk irritant is. Dat noem ik dus ontkennen van het probleem. En men vindt eigenlijk als je teveel slaapt moet je maar meer slapen. Of pillen slikken. Dat is het fabeltje dat iedereen vertelt wordt.

Geef een reactie