’s Nachts lekker slapen is niet voor iedereen weggelegd. Veel mensen hebben last van een slaapstoornis, waarbij ze slecht of soms zelfs helemaal niet slapen. We spreken van een slaapstoornis wanneer iemand gedurende langere periode last heeft van slaapproblemen. Welke slaapstoornissen zijn er en welke hiervan komen het meest voor? In dit artikel een overzicht van 5 veel voorkomende slaapstoornissen.
1. Insomnie
Insomnie, of slapeloosheid, is de meest voorkomende slaapstoornis en misschien ook wel een van de meest vervelende slaapstoornissen. Slapeloosheid betekent simpelweg dat iemand niet kan slapen. Iemand met slapeloosheid kan de slaap niet vatten, wordt meerdere keren in de nacht wakker of kan vroeg in de ochtend al niet meer slapen. Ontzettend vervelend en frustrerend, zeker als je de volgende dag gewoon naar je werk moet en de dagelijkse bezigheden weer op je staan te wachten.
Slapeloosheid kan onder andere veroorzaakt worden door stress en een ongezonde manier van leven, zoals een slecht slaapritme en vaak laat naar bed gaan, overmatig alcoholgebruik, verkeerde avondlijke gewoonten (zie artikel avondritueel), ongezond eten en/of het eten van een zware avondmaaltijd en een ongezonde levensstijl in het algemeen. In veel gevallen kan slapeloosheid worden tegengegaan door deze oorzaken aan te pakken en je gewoonten en levensstijl aan te passen. Door te letten op deze gewoonten (zoals het zorgen voor ritme in je slaaptijden) kan je een goed slaapritme opbouwen en de slapeloosheid verminderen.
2. Slaapapneu
Een van de meest voorkomende slaapstoornissen is slaapapneu waarbij er sprake is van een verstoorde ademhaling tijdens het slapen. Slaapapneu is een ernstige stoornis die niet alleen slecht is voor je slaap, maar ook kan leiden tot andere lichamelijke problemen, zoals hartritmestoornissen en een hoge bloeddruk. Bij slaapapneu heeft iemand ’s nachts apneus – ademhalingspauzes van meerdere seconden tijdens het slapen. Iedereen heeft overigens ´s nachts slaapapneus, maar iemand die lijdt aan het slaapapneu heeft hier in veel sterkere mate (hogere frequentie) last van, resulterend in een minder diepe slaap. Tijdens deze momenten komt er geen lucht en dus ook geen zuurstof in de longen. Hierdoor kan de slaper wakker om adem te halen, waarna hij of zij weer in slaap valt.
Symptomen van slaapapneu zijn hevig snurken met lange uithalen en een extreme vermoeidheid overdag door het ondiep slapen. Slaapapneu verstoort het slaapritme, wat kan leiden tot moeheid overdag, hoofdpijn, concentratieproblemen en zelfs depressies.
Bij het vermoeden van slaapapneu is het aan te raden om dit te melden bij je huisarts en is het mogelijk dit te laten onderzoeken in een slaapcentrum. Een speciaal masker (CPAP-masker) dat de luchtweg open houdt gedurende de nacht kan helpen bij slaapapneu. Ook heeft roken en alcohol een negatief effect op slaapapneu en hiermee stoppen kan helpen om de klachten te verminderen. Naast deze slechte gewoonten is ook overgewicht een boosdoener en is afvallen een belangrijke stap om slaapapneu te verminderen.
3. Nachtangst
Badend in het zweet wakker worden en niet meer weten waar je bent; grote kans dat je last hebt van nachtangst! Nachtangst, of Pavor Nocturnus, is een slaapstoornis die vooral bij kinderen (3-12j) voorkomt. Iemand met nachtangst vertoont paniekaanvallen tijdens de slaap, wat zich kan uiten in schreeuwen, slaan, overmatig zweten en een hoge hartslag. Daarbij zit diegene vaak rechtop in bed met de ogen open en lijkt hierdoor wakker. Nachtangst doen niet veel voor je slaap; iemand met paniekaanvallen slaapt daarna vaak gewoon door. Het gevaar bij nachtangst is echter dat de betreffende persoon zichzelf kan verwonden. Hij of zij kan door de paniekaanvallen tijdens de slaap uit bed springen of om zich heen slaan.
4. Rusteloze benen
Mensen met rusteloze benen ervaren een jeukerig, branderig of tintelend gevoel in de benen (en vaak op het moment dat ze willen slapen). Op het moment van rust wordt dit gevoel namelijk erger. Daarnaast hebben ze de neiging hun benen constant te bewegen, omdat alleen dit tegen het nare gevoel lijkt te helpen. Door een constante rusteloosheid kan men moeilijk in slaap komen. Hierdoor kunnen mensen met rusteloze benen oververmoeid raken en kan er een slaapstoornis ontstaan. Gezond leven (matig cafeïne- en alcoholgebruik), een goed slaapcomfort en veel bewegen helpt tegen deze onrustige benen.
5. Narcolepsie
Mensen met de slaapstoornis narcolepsie hebben een continue drang om te slapen en vallen erg gemakkelijk in slaap. Daarbij kan narcolepsie gepaard gaan met oncontroleerbare slaapaanvallen. Deze slaapaanvallen kunnen gewoon overdag plaatsvinden, ook tijdens de normale bezigheden, en zelfs als er geen sprake is van een slaaptekort. Deze slaapaanvallen komen vooral voor tijdens perioden van spanning of juist bij saaie gebeurtenissen. De symptomen beginnen meestal tussen de 15-25 jaar en narcolepsie wordt in verband gebracht met een beschadiging aan de amygdala in de hersenen. Medicijnen kunnen de klachten verminderen (het is onmogelijk om de klachten helemaal te doen verdwijnen). Het kan helpen om overdag slaapmomenten in te lassen, zodat de slaapaanvallen in ieder geval van tevoren gepland zijn.
Herken jij je in de symptomen van deze slaapstoornissen? Of herken je de symptomen bij iemand anders? Help hem of haar dan door deze persoon op dit artikel te wijzen.
BIj al deze slaapstoornissen kom ik die van mij niet tegen: Herkent iemand dit: Vooral als ik ’s middags even een slaapje doe kan ik met een vreselijke gil en een gevoel van doodgaan ineens wakker worden. Het duurt maar een paar seconden, ben ook niet verward maar moet daarna heel erg hoesten. Wat daarvoor niet aan de orde is. Ik voel me wel ontdaan Herkent iemand dit?
IK zou dit heel graag willen weten. Alvast hartelijk dank
dat gebeurt iedereen
Ik heb gelijkaardige ervaringen, maar dan wel ’s nachts, als ik nog maar net aan het inslapen ben. Ik wordt dan heel angstig wakker, met het gevoel dat ik dood ga en een paar seconden erna besef ik dat dit (gelukkig) niet het geval is. Soms heb ik gedurende korte tijd ook een gevoel van helse pijn in mijn hoofd, gehoorverlies, slapende ledematen enz…, echt beangstigend. Mijn hart gaat dan te keer als een razende en langzaam maar zeker kalmeer ik dan opnieuw door rustig te ademen. Ik ben dan wel de volgende dag heel moe. Ik heb nog geen oplossing gevonden voor deze “nachtmerries, angstdromen”. Ik vermoed dat stress en overgevoeligheid de oorzaak is want tijdens de vakantie heb ik hier geen last van….
Ik lag deze namiddag in bed, na een ongemakkelijke houding van anderen in huis. Ineens voel ik iemand voorzichtig naast mij in bed liggen, ik draaide mij niet om maar ik voelde voeten over en weer, soms stilliggend, tegen m’n benen bewegen: niemand (zegt) boven te zijn geweest, héél onduidelijk voor mij maar ik voel nog steeds die voeten die streelden… kan dit een troostend gebaar zijn van mijn overleden moeder?
Ik herken dit heel goed. Ik ben 78 jar en heb al vele jaren lang last van nachtangst (pavor nocturnus). Heel angstig. Bij zo’n aanval schreeuw ik het uit en denk ik dat ik dood ga. Al met al duurt de slaapangst 5 seconden. Transpireren een hoge hartslag zijn dan aanwezig. Na deze aanval neem ik een kalmeringsmiddel en probeer ik weer in slaap te komen.