Last van slaapaanvallen of constant moe? Narcolepsie is een slaap-waakstoornis waarbij iemand een constante of plotselinge drang heeft om in slaap te vallen. Vooral bij saaie en monotone handelingen en zélfs als er geen sprake is van een slaaptekort. Maar narcolepsie kent meer symptomen…
Wat is narcolepsie?
Narcolepsie is een slaapstoornis en kan leiden tot een continu gevoel van slaperigheid, slaapaanvallen overdag en het verslappen van de spieren bij emoties.
Mensen met narcolepsie kunnen plotseling in slaap vallen, ook wanneer er helemaal geen sprake is van een slaaptekort. ’s Nachts slapen ze vaak onrustig en erg onregelmatig. Mensen met narcolepsie kunnen zomaar in slaap vallen, zelfs tijdens het autorijden of het voeren van een gesprek!
4 Symptomen van narcolepsie
Narcolepsie kent vier symptomen, die niet allemaal even frequent voorkomen.
Slaapaanvallen
Bijna alle mensen met narcolepsie kost het vaak veel moeite om overdag wakker te blijven. Ze hebben last van slaapaanvallen die zo’n 10 tot 30 minuten duren. Meestal gebeurt dit op rustige, saaie en monotone momenten, zoals tijdens het autorijden, het zitten in een wachtkamer en vergaderingen. Dit kan dan ook erg vervelend en soms zelfs gevaarlijk zijn.
Narcolepsiepatiënten voelen een slaapaanval vaak aankomen, maar kunnen dit alleen tegenhouden door zich erg in te spannen en actief bezig te zijn. Dit zorgt echter weer voor vermoeidheid de rest van de dag.
Spierverslapping (kataplexie)
Zo’n 80 procent van de mensen met narcolepsie heeft ook last van kataplexie: het verslappen van de spieren bij heftige emoties als woede, schrik en opwinding. Op zo’n moment vallen alle spieren of bepaalde spiergroepen voor ongeveer 30 seconden uit.
Slaapverlamming (slaapparalyse)
Slaapverlamming komt bij ongeveer 30 procent van de mensen met narcolepsie voor. Deze verlamming kan ontstaan bij het inslapen en wakker worden. Zelf ben je al (half) wakker, maar je lichaam slaapt nog. Het gevolg hiervan is dat je alles in je omgeving kunt ervaren en waarnemen, maar je niet kunt bewegen. Dit kan erg beangstigend zijn.
Hallucinaties
Zo’n 25 procent van de narcolepsiepatiënten ervaart bij het inslapen, en soms zelfs overdag,
hallucinaties. Dit zijn droombeelden die ontstaan terwijl je nog wakker bent. De hersenen creëren allerlei beelden en geluiden die er niet echt zijn. Deze droombeelden lijken levensecht en duren enkele minuten.
Oorzaken narcolepsie
Narcolepsie krijg je niet bij de geboorte, maar ontstaat tijdens het ouder worden. Vaak komen de eerste symptomen voor bij personen tussen de 15 en 30 jaar. De oorzaak van narcolepsie is terug te voeren naar de hersenen. Er is namelijk een verband tussen narcolepsie en een bepaald stofje, hypocretine. Dit stofje heeft te maken met het slaapritme en regelt het slapen en wakker zijn. Mensen met narcolepsie missen dit stofje.
Hier blijkt het immuunsysteem een rol bij te spelen. Sommige onderzoekers denken namelijk dat een bepaald immuunsysteem slechte invloed heeft op de hersencellen die hypocretine aanmaken. Het immuunsysteem verwart deze cellen met slechte griepvirussen, waardoor ze vernietigt worden.
Wat is er te doen aan narcolepsie?
De cellen die hypocretine aanmaken worden vernietigt en komen niet meer terug. Daarom kan narcolepsie (nog) niet genezen worden. Wel kunnen de klachten worden verminderd door bepaalde medicatie te gebruiken die de nachtrust verbetert, de hallucinaties vermindert en slaapaanvallen en -verlammingen voorkomt.
Het is vooral erg belangrijk om een goed slaapritme aan te houden. Een goed slaapritme ontstaat door veel regelmaat: iedere dag op dezelfde tijden in en uit bed, ook op vrije dagen! Verder kan het inplannen van rustmomenten of korte slaappauzes (of powernaps) overdag goed helpen om de onverwachte slaapaanvallen te verminderen.
