Voor de meesten onder ons is de maandag, het begin van een nieuwe werkweek, niet de meest energieke dag. Hoe kunnen we dit verklaren? En nog belangrijker, wat kunnen we er aan doen?
Waarom we zondag slechter slapen
Uit een online enquête onder ruim 3000 mensen is gebleken dat op een zaterdag 19% van de mensen meer moeite heeft om in slaap te vallen. Op zondag stijgt dit percentage zelfs tot 39%! Van deze groep heeft 70% aangegeven een half uur of meer extra tijd nodig te hebben om in slaap te vallen.
De factoren
Op verschillende blogs en nieuwssites is te lezen over het fenomeen ”Sociale Jetleg”. In het kort uitgelegd komt dit neer op een verstoord slaapritme door sociale activiteiten op de vrijdag en zaterdag avond in combinatie met uitslapen. Hierdoor vallen we zaterdag, en al helemaal op zondag moeilijker in slaap. Zelf geloof ik ook in het negatieve effect hiervan, maar ik wil de ”maandag brakheid” niet geheel afschrijven aan het fenomeen Sociale Jetleg.
De maandag brakheid
Er komt ook nog een ander fenomeen om de hoek kijken waar veel mensen op zondagavond last van hebben. De zogeheten zondagavond dip, of gewoon stress, omdat de nieuwe werkweek weer voor de deur staat. Goed kans dat ook jij hier tegenop kijkt wat een goede nachtrust van zondag op maandag extra lastig maakt.
Zondagavond dipje?
Combo
De combinatie van de bovenstaande twee fenomenen, die dus eigenlijk op precies hetzelfde moment voorkomen, zorgen er voor dat we zondag slechter slapen. Deze bemoeilijken de nachtrust op zondag dusdanig dat de gemiddelde persoon zowel minder als slechter (minder diep) slaapt. We laden in de nacht minder op met als gevolg dat we op maandag minder energie hebben en minder productief zijn dan op andere dagen in de week.
Onze batterij wordt minder opgeladen
In dit artikel wil ik beiden fenomenen kort beschrijven en je een aantal tips meegeven over hoe je dit het beste kan aanpakken om zo de negatieve effecten te beperken. Zo kan je op maandag ”lekker fit” (lees; fitter dan de maandagen voorheen) aan de slag gaan!
De Sociale Jetleg
De Sociale Jetleg wordt veroorzaakt door het langer opblijven op vrijdag en zaterdag avond, en het langer uitslapen op zaterdag en zondag ochtend. Hierdoor raakt je biologische klok verstoord en raakt je lichaam in korte tijd gewend aan een nieuw slaap waak ritme. Je lichaam is dan simpelweg niet gewend om zondag vroeg(er) in slaap te vallen.
Een verstoord ritme
Doorgaans liggen we in het weekend ook langer in bed, waardoor je lichaam dit ook graag op maandagochtend weer zou doen! Helaas meld je wekker zich weer op de reguliere tijd om je te vertellen dat je weer aan de slag mag.
Alcohol
Een laatste punt dat voor een aantal mensen ook zal meespelen is het verhoogde alcoholgebruik in het weekend. Alcohol is slecht voor de nachtrust en zorgt ervoor dat je minder diep slaapt. Minder diep slapen betekent minder effectief slapen. Ook kan dit ervoor zorgen dat je zondagochtend langer in bed blijft liggen, of dat je simpelweg zondag overdag al minder energie hebt. Je hebt de zondagnacht dus eigenlijk nog meer slaap nodig hebt om weer helemaal te herstellen.
Je kunt de sociale jetleg beperken door vooral zondags niet al te lang uit te slapen. Je kunt beter de wekker zetten en maximaal een uurtje later dan normaal (ietswat brak) uit bed komen. Door dit te doen blijf je redelijk in hetzelfde slaap-waak ritme.
Beter een beetje brak opstaan dan heel lang blijven liggen
Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om in het weekend vroeg naar bed te gaan en geen alcohol te drinken. Dit zou voor mij persoonlijk geen optie zijn omdat ik sociale activiteiten ook gewoon belangrijk vindt.
De Zondagavond dip
Stress is misschien wel de allergrootste boosdoener als het gaat om slaapproblemen. Veel mensen hebben op zondag meer stress omdat ze opzien tegen de nieuwe werkweek. Van de respondenten met een fulltime baan gaf 48% aan op zondag het moeilijkst in slaap te vallen. Dit geldt ook voor 43% van de huisvrouwen en mannen. Onder werklozen en studenten ligt dit percentage wel wat lager met respectievelijk 36 en 27% wat natuurlijk nog steeds redelijk hoog is.
Verantwoordelijkheden worden vooruit geschoven
Veel verantwoordelijkheden worden uitgesteld tot maandag. Deze stress zorgt er soms voor dat je hoofd vol zit met gedachten over wat je de komende maandag en de rest van de week allemaal moet doen. Om dit te voorkomen is het een goede tip om vrijdagmiddag, of ergens in het weekend, al een To-Do lijstje te maken met alles wat je de komende week wil gaan doen. Dan hoeft je dit niet meer in je hoofd te doen als je zondagavond in bed ligt.
Wat in het algemeen misschien wel de beste manier is om stress tegen te gaan is door te sporten. Je kunt hier meer over lezen in het artikel over beter slapen door te sporten.
Is zondag ook jouw slechtste nacht? Of heb jij een andere nacht waarop je er meer moeite mee hebt? Laat het weten door een reactie te plaatsen.
Zeker ervaring mee! Slaap al jaren beroerd op zondagnacht, zeker als ik maandag vroeg op moet en ook nog eens een pittige zaterdagavond heb gehad! Maar las ik maandag niet vroeg op hoef, kan ik dan wel weer goed slapen op zondag. ’t Zit echt tussen je oren volgens mij ook.
Hi Ferdinand! Yes gedeeltelijk wel denk ik ook, waarschijnlijk ga je een stuk ontspannender naar bed als je de volgende dag vrij bent. Daarnaast vermoed ik dat je ook wat later naar bed gaat op zondag wanneer je de maandag vrij bent?? En slaap je iets langer uit op deze maandag…. Waardoor je dus iets meer met je weekendritme mee gaat.. je rekt je weekend(-slaapritme) als het ware iets op en bouwt het daardoor (vanzelf) iets meer af dan normaal. Alsin, niet ineens een verschil van bv 04:00 op zaterdag naar 23:00 op zondag:)